Khi nhắc đến những siêu máy tính ngày nay, ít ai hình dung được rằng máy tính điện tử đầu tiên trên thế giới từng có kích thước khổng lồ, tiêu tốn hàng trăm kilowatt điện và phải vận hành thủ công bằng hàng vạn linh kiện.
ENIAC – Cỗ máy đặt nền móng cho kỷ nguyên máy tính
Vào ngày 15 tháng 2 năm 1946, chiếc máy tính điện tử đầu tiên có tên ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) chính thức được giới thiệu tại Đại học Pennsylvania (Mỹ). Đây là máy tính đầu tiên có khả năng lập trình lại để thực hiện nhiều tác vụ khác nhau, không chỉ giới hạn trong một chức năng duy nhất.
ENIAC được phát triển từ năm 1943, do nhóm nhà khoa học tại Đại học Pennsylvania thiết kế cho Bộ Quốc phòng Mỹ, nhằm phục vụ các tính toán phức tạp trong chiến tranh. Báo chí thời bấy giờ gọi ENIAC là “Bộ óc vĩ đại” (Giant Brain), thể hiện tầm vóc vượt trội so với bất kỳ thiết bị tính toán nào trước đó.
Từng mô phỏng vụ nổ nhiệt hạch của “siêu bom”
Một trong những nhiệm vụ thử nghiệm đầu tiên mà ENIAC phải thực hiện là xây dựng mô hình toán học của một vụ nổ nhiệt hạch giả định – kịch bản xảy ra khi “siêu bom” được kích hoạt. Đây là công việc yêu cầu lượng tính toán khổng lồ, điều mà chỉ ENIAC tại thời điểm đó mới có thể xử lý được.
Đến năm 1950, ENIAC tiếp tục gây bất ngờ khi thực hiện thành công dự báo thời tiết bằng kỹ thuật số đầu tiên – mở đầu cho lĩnh vực khí tượng số hiện đại ngày nay.
Thông số kỹ thuật ấn tượng của máy tính điện tử đầu tiên
Ở thời kỳ hậu Thế chiến II, ENIAC là một công trình công nghệ vĩ đại:
-
Sử dụng 17.468 ống chân không,
-
Hơn 70.000 điện trở,
-
10.000 tụ điện,
-
1.500 rơ-le,
-
Khoảng 5 triệu mối hàn thủ công
-
Trọng lượng: 27 tấn,
-
Kích thước: 2,4m x 0,9m x 30m,
-
Chiếm diện tích mặt sàn 167m²,
-
Tiêu thụ điện năng: lên tới 150 kW,
-
Tốc độ xử lý: 385 phép nhân mỗi giây – một con số khổng lồ lúc bấy giờ.
Thậm chí, có lời đồn rằng mỗi khi ENIAC vận hành, đèn điện cả thành phố Philadelphia bị chập chờn do tiêu thụ điện quá lớn.
Đóng góp to lớn cho khoa học và nhân loại
ENIAC không chỉ là máy tính điện tử đầu tiên, mà còn là bệ phóng cho kỷ nguyên máy tính hiện đại. Công nghệ từ ENIAC giúp mở đường cho nhiều dự án khoa học tiên phong, đặc biệt là chương trình Apollo đưa người lên Mặt Trăng của NASA.
Những nguyên lý thiết kế, xử lý dữ liệu và tư duy kỹ thuật từ ENIAC trở thành nền tảng cho các máy tính hiện đại sau này.
ENIAC dừng hoạt động – nhưng di sản còn mãi
Sau gần một thập kỷ phục vụ khoa học và quốc phòng, ENIAC chính thức ngừng hoạt động vào tối ngày 2/10/1955. Tuy nhiên, dấu ấn mà nó để lại vẫn còn đậm nét trong lịch sử công nghệ toàn cầu.
Kết luận
ENIAC – máy tính điện tử đầu tiên của nhân loại – không chỉ là một sản phẩm công nghệ mang tính đột phá, mà còn là minh chứng cho khả năng sáng tạo vượt bậc của con người. Từ việc mô phỏng vụ nổ nhiệt hạch, dự báo thời tiết, cho đến việc hỗ trợ chương trình vũ trụ, ENIAC đã mở ra kỷ nguyên mới cho nền khoa học tính toán hiện đại.
